Tag: Encyklopedia kamieni

Kwarc dymny – opis i zastosowanie w biżuterii

Kwarc dymny to odmiana kwarcu o barwie od jasnego szaro-brązowego odcienia po ciemną, nasyconą ciepłą czerń. Swoją kolorystykę zawdzięcza naturalnym procesom zachodzącym w trakcie powstawania minerału. Kwarc dymny jest trwały i odporny na codzienne noszenie, dlatego koraliki z kwarcu dymnego są chętnie wybierane w biżuterii handmade. Ze względu na stonowaną kolorystykę dobrze uzupełnia zarówno projekty minimalistyczne, jak i bardziej rozbudowane.

Jak wygląda kwarc dymny?

Kwarc ten może mieć różny stopień przejrzystości. Występuje jako:

  • kamień przejrzysty

  • półprzezroczysty

  • ciemny i bardziej nasycony

W zależności od obróbki koraliki z kwarcu dymnego mogą być:

  • gładkie i polerowane

  • fasetowane, dzięki czemu subtelnie odbijają światło

  • matowe, co pozwala uzyskać spokojniejszy efekt wizualny

Co ważne, zachowuje równomierną strukturę, dlatego dobrze prezentuje się zarówno w małych koralikach, jak i większych formach ozdobnych.

Pochodzenie

Kwarc dymny występuje w wielu regionach świata. Najczęściej pochodzi z:

  • Brazylii

  • Madagaskaru

  • Szwajcarii

  • Rosji

  • Stanów Zjednoczonych

Różnice w kolorze zależą od warunków geologicznych. Z tego powodu kamienie z Brazylii mogą mieć cieplejszy odcień, natomiast egzemplarze z regionów górskich bywają chłodniejsze i bardziej szare. Dzięki temu twórcy biżuterii mają możliwość dopasowania tonu kamienia do stylu projektu.

Właściwości fizyczne

Właściwość Opis
Twardość ok. 7 w skali Mohsa
Połysk szklisty po polerowaniu
Struktura krystaliczna
Odporność na zużycie dobra w codziennym noszeniu

Kwarc dymny jest stosunkowo odporny na zarysowania, co sprawia, że sprawdza się w biżuterii użytkowej. Jednocześnie nie wymaga specjalnej pielęgnacji, co dodatkowo zwiększa jego praktyczność.

Kwarc dymny w biżuterii

Koraliki te są dostępne w wielu kształtach, dlatego łatwo dopasować je do różnych stylów. Najczęściej stosuje się:

  • kulki 4–8 mm do bransoletek i klasycznych naszyjników

  • drobne koraliki fasetowane do delikatnej biżuterii

  • koraliki matowe do projektów o wyciszonym charakterze

  • kształty nieregularne w biżuterii o naturalnym wyglądzie

Kwarc dymny dobrze łączy się z innymi materiałami.
Najczęściej zestawia się go z:

  • pozłacanymi elementami dla ocieplenia kompozycji

  • hematytem, aby uzyskać bardziej wyrazisty kontrast

  • perłami i kwarcem różowym dla harmonijnego, neutralnego efektu

  • kryształem górskim, który rozjaśnia całość projektu

Dzięki tym możliwościom kwarc dymny może pełnić zarówno rolę kamienia neutralnego, jak i akcentu podkreślającego dany fragment biżuterii.

Podsumowanie

Kwarc dymny to uniwersalny kamień o stonowanej kolorystyce, który dobrze sprawdza się w biżuterii codziennej. Koraliki z kwarcu są trwałe, estetyczne i łatwe do łączenia z innymi materiałami. Dzięki swojej neutralności mogą stanowić zarówno główny element projektu, jak i tło dla kamieni bardziej wyrazistych.

Zobacz też inne kamienie

Więcej opisów znajdziesz w Encyklopedii kamieni:

Obsydian – odmiany i użycie w biżuterii

Obsydian – jak wygląda, jakie ma właściwości i jak używać go w biżuterii

Obsydian to naturalne szkło wulkaniczne powstające w wyniku szybkiego ochłodzenia lawy. Ponieważ proces krzepnięcia przebiega bardzo szybko, obsydian nie ma struktury krystalicznej. Jest jednorodny, gładki i ma szklistą powierzchnię. Jego wygląd zależy od obecności pęcherzyków gazu lub drobnych inkluzji innych minerałów. W biżuterii rękodzielniczej często stosuje się koraliki z obsydianu, które pozwalają uzyskać efekt wyraźnego kontrastu w połączeniu z elementami jaśniejszymi lub metalowymi.

Jak wygląda obsydian?

Najbardziej rozpoznawalna odmiana to obsydian czarny, o jednolitej, głębokiej barwie. Powierzchnia kamienia jest zwykle:

  • gładka i szklista

  • ciemna i równomierna

  • odbijająca światło w sposób delikatny, nie lustrzany

Występują także odmiany obsydianu o bardziej złożonych efektach optycznych:

Odmiana Wygląd Powstawanie
Obsydian złocisty czarna podstawa z drobnymi złotawymi refleksami efekt powstaje przez pęcherzyki gazów w lawie
Obsydian srebrzysty powierzchnia o metalicznej, srebrnej poświacie refleksy wynikają z ułożenia mikroskopijnych płytek mineralnych
Obsydian śnieżny czarne tło z jasnymi plamkami, tworzącymi regularne „kwiaty” lub „śnieżki” to efekt obecności drobnych kryształków krystobalitu

Koraliki z obsydianu mogą być:

  • gładkie

  • fasetowane

  • matowe

  • w formie regularnych kulek lub nieregularnych elementów

Dzięki temu sprawdzają się w wielu stylach biżuterii.

Właściwości fizyczne

Właściwość Wartość / cecha
Skład szkło wulkaniczne bogate w krzemionkę
Struktura bezpostaciowa (amorficzna)
Twardość (skala Mohsa) ok. 5–5,5
Połysk szklisty
Łupliwość brak łupliwości, ale łatwo pęka z ostrą krawędzią

Obsydian może ulec zarysowaniu w kontakcie z materiałami twardszymi, dlatego biżuterię z obsydianem zaleca się przechowywać osobno lub w woreczku materiałowym.

Gdzie występuje obsydian?

Obsydian występuje na terenach aktywnych lub dawno wygasłych wulkanów. Do najważniejszych miejsc wydobycia należą:

  • Meksyk

  • Armenia

  • Japonia

  • Islandia

  • Indie

  • Stany Zjednoczone (Oregon, Arizona)

Obsydian z różnych lokalizacji może różnić się intensywnością połysku, barwą i widocznością efektów optycznych.

Koraliki z obsydianu w biżuterii

Obsydian dobrze sprawdza się zarówno w biżuterii codziennej, jak i w projektach bardziej wyrazistych. Najczęściej stosuje się:

  • kulki 4–10 mm do bransoletek i naszyjników

  • koraliki fasetowane do delikatnych dodatków

  • nieregularne kamienie w biżuterii o charakterze naturalnym lub artystycznym

Najczęściej łączy się go z:

  • hematytem, gdy zależy nam na spójnym, ciemniejszym zestawieniu

  • onyksem, dla wzmocnienia kontrastu

  • metalami (stal, srebro, pozłacane elementy), które podkreślają połysk kamienia

  • kwarcem dymnym, kryształem górskim lub perłami dla bardziej zrównoważonej kompozycji

Może pełnić funkcję kamienia bazowego w projekcie albo stanowić punkt akcentowy, jeśli reszta elementów jest jaśniejsza.

Podsumowanie

Obsydian to kamień o szklistym połysku i jednolitym, ciemnym kolorze. W formie koralików jest praktyczny, uniwersalny i łatwy do łączenia z innymi materiałami. Różnorodność jego odmian umożliwia dopasowanie wyglądu biżuterii do różnych stylów, od prostych projektów codziennych po bardziej rozbudowane kompozycje. Koraliki z obsydianu są trwałe, estetyczne i dobrze prezentują się zarówno w formie pojedynczych akcentów, jak i większych zestawień.

PO więcej wiedzy na temat kamieni sięgnij do naszej Encyklopedii Kamieni

Rubin – wygląd, właściwości i zastosowanie w biżuterii

Rubin to kamień z rodziny korundów, rozpoznawalny dzięki charakterystycznej czerwonej barwie. Swój kolor zawdzięcza jonom chromu, które odpowiadają zarówno za intensywność odcienia, jak i delikatne, naturalne refleksy widoczne pod światło. W jubilerstwie rubin kojarzony jest z kamieniem szlachetnym o wysokiej przejrzystości, jednak koraliki z rubinu wykorzystywane w biżuterii rękodzielniczej wyglądają inaczej. Często zachowują ziarnistość, drobne struktury i naturalne inkluzje, które świadczą o naturalnym pochodzeniu minerału.

Jak wygląda rubin?

Rubin występuje w różnych odcieniach czerwieni. Najczęściej spotykane tonacje to:

  • malinowa czerwień

  • odcień czerwonego wina

  • bordo lub głęboka czerwień z domieszką brązu

  • zgaszone czerwienie o bardziej naturalnym charakterze

W koralikach z rubinu kolor rzadko jest jednolity. Często można dostrzec:

  • ciemniejsze punkty

  • delikatne przejścia tonalne

  • struktury wewnętrzne przypominające włókna lub chmurki

W dotyku rubin jest gładki, a po polerowaniu zyskuje niewielki, naturalny połysk. Fasetowanie (czyli nadanie drobnych, regularnych krawędzi) zwiększa odbicie światła, dzięki czemu kamień wydaje się bardziej świetlisty mimo niewielkich rozmiarów.

Gdzie występuje rubin?

Wydobywany jest w wielu miejscach na świecie, ale do najważniejszych źródeł należą:

  • Mjanma (Birma)

  • Tanzania

  • Mozambik

  • Indie

  • Tajlandia

  • Sri Lanka

Jakość i barwa różnią się w zależności od regionu.
Dla biżuterii handmade szczególnie ważna jest powtarzalność odcienia w jednym sznurze koralików, aby bransoletka lub naszyjnik wyglądały spójnie.

Koraliki z rubinu – formy i zastosowanie

Rubin ma twardość 9 w skali Mohsa, co oznacza, że jest bardzo odporny na zarysowania i dobrze znosi kontakt z innymi elementami biżuterii. To kamień odpowiedni do codziennego noszenia.

Najpopularniejsze formy to:

Forma Charakter Zastosowanie
Fasetowane koraliki 2–4 mm lekkie, subtelnie połyskujące bransoletki, cienkie naszyjniki
Kulki 4–6 mm klasyczne, wyważone biżuteria codzienna
Oponki dobre do akcentowania i przełamywania wzoru bransoletki warstwowe
Nuggety i kształty nieregularne naturalny, organiczny wygląd projekty artystyczne i unikatowe

Rubin dobrze łączy się z:

  • elementami pozłacanymi

  • perłami (efekt elegancki)

  • hematytami (kontrast struktury)

  • kwarcem różowym (harmonijna, miękka paleta)

W projektach minimalistycznych często wykorzystuje się jeden drobny koralik z rubinu jako centralny akcent.
W projektach warstwowych rubin może stanowić delikatny dodatek kolorystyczny zamiast dominanta.

Podsumowanie

Rubin to kamień o intensywnej czerwonej barwie, wysokiej twardości i naturalnej teksturze. Koraliki z rubinu sprawdzają się zarówno w delikatnej biżuterii codziennej, jak i w projektach bardziej wyrazistych. Różnorodność form i odcieni pozwala dopasować rubin do wielu stylów. To kamień trwały, elegancki i wizualnie wyrazisty, ale jednocześnie zachowujący naturalny, nieprzesadzony charakter.
Więcej o kamieniach używanych do tworzenia biżuterii przeczytasz w naszej Encyklopedii kamieni.

Turmalin

Turmalin – jak wygląda, jakie ma właściwości i jak używać go w biżuterii

Turmalin to kamień, który słynie z niezwykłej różnorodności kolorów. Można spotkać go w odcieniach od bardzo jasnych, pastelowych, aż po głębokie, nasycone barwy. To właśnie ta różnorodność sprawia, że koraliki z turmalinu są wyjątkowo cenione w biżuterii. Turmalin należy do grupy minerałów krzemianowych i często tworzy się w formie smukłych kryształów o wyraźnej, szklisto-połyskliwej powierzchni.

Proces powstawania turmalinu jest złożony i zależny od składu chemicznego otaczających go minerałów. Dzięki temu w jednym kamieniu mogą pojawiać się różne odcienie lub płynne przejścia kolorystyczne, które nadają mu głębi i charakteru.

Jak wygląda turmalin?

Turmalin występuje w wielu kolorach. Najczęściej spotykane odcienie to:

  • różowy i malinowy

  • zgaszona zieleń

  • brązy i rudości

  • granatowe i atramentowe przyciemnienia

  • czerń, czyli odmiana zwana szerlem

W niektórych okazach kolory przenikają się jeden w drugi, tworząc naturalne gradienty. Istnieją nawet turmaliny wielobarwne, gdzie w jednym kryształku można zobaczyć kilka tonów, ustawionych warstwowo.
Koraliki z turmalinu mają często lekko szklistą powierzchnię i mogą być zarówno gładkie, jak i fasetowane. W dotyku są chłodne i przyjemne, a ich połysk jest subtelny, delikatny, nigdy przesadzony.

To kamień, który w naturalny sposób przyciąga wzrok, ale nie narzuca się. Jest obecny, ale nie dominujący.

Gdzie występuje turmalin i od czego zależy jego kolor?

Turmalin występuje w wielu miejscach na świecie, między innymi w:

  • Brazylii

  • Afganistanie

  • Pakistanie

  • Madagaskarze

  • Mozambiku

  • USA

Kolor turmalinu zależy od pierwiastków, które wystąpiły podczas jego formowania.
Na przykład:

  • obecność manganu może nadać odcień różowy

  • żelazo często powoduje kolor zielony lub niebieskawy

  • wysoka zawartość sodu może wytworzyć ciemne, niemal czarne tony

Dlatego koraliki z turmalinu mogą wyglądać bardzo różnie, nawet w ramach jednego sznura. To jedna z ich największych zalet.

Koraliki z turmalinu w biżuterii – jak je wykorzystać?

Turmalin ma twardość około 7–7,5 w skali Mohsa, co oznacza, że jest trwały i odpowiedni do codziennego noszenia. Nie rysuje się łatwo i zachowuje swój połysk przez lata.

W biżuterii turmalin sprawdza się szczególnie w:

Delikatnych bransoletkach

  • koraliki 3–6 mm

  • pięknie prezentują się w minimalistycznych projektach

Kolczykach i naszyjnikach

  • fasetowane koraliki z turmalinu dodają subtelnego blasku

  • świetnie wyglądają pojedyncze, drobne akcenty

Projektach naturalnych

  • nieregularne kształty, drobne otoczaki, sznurki woskowane

Biżuterii eleganckiej

  • złoto i pozłacane elementy podkreślają głębię barw

  • zestawienie wielu odcieni turmalinu w jednej kompozycji daje efekt lekkości i harmonii

Warto pamiętać, że turmalin bardzo lubi towarzystwo delikatnych form.
Najlepiej wygląda, gdy pozwoli mu się odetchnąć i nie zagęszcza projektu zbyt mocno.

Czasem jedna drobna kulka może być wystarczającym akcentem, jeśli ma piękną barwę lub przejście tonalne.

Podsumowanie

Turmalin to kamień, który łączy elegancję z lekkością.
Jego szeroka paleta barw sprawia, że łatwo dopasować go do indywidualnego stylu lub charakteru biżuterii.
Koraliki z turmalinu dodają projektom subtelności, głębi i odrobiny zmysłowego koloru.
To materiał dla osób, które cenią naturalność, ale lubią, gdy biżuteria ma w sobie coś nieoczywistego.

Turmalin nie dominuje. On podkreśla.
Jest obecny, ale nie głośny.
Jest trochę jak oddech między słowami.

Jeśli chcesz poznać właściwości poprzedniego kamienia, zajrzyj do naszego artykułu o zielonych kamieniach. A jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z minerałami, polecamy również wpis wprowadzający o kamieniach.

Agat- wygląd, właściwości i piękno

Agat – jak wygląda, jakie ma właściwości i jak używać go w biżuterii

Agat to kamień, który łatwo rozpoznać dzięki swojej warstwowej strukturze. Powstaje z powolnego odkładania się krzemionki w szczelinach skalnych i należy do rodziny chalcedonów, czyli drobnoziarnistych odmian kwarcu. Proces formowania agatu trwa bardzo długo, a każda nowa warstwa ma nieco inny skład. To właśnie te subtelne różnice tworzą charakterystyczny układ pasm, dzięki czemu koraliki z agatu są zawsze unikalne. Nie ma dwóch identycznych egzemplarzy, dlatego biżuteria z agatem ma wyjątkowy, osobisty charakter.

Jak wygląda agat?

Najbardziej rozpoznawalną cechą agatu jest jego koncentryczna, warstwowa budowa. Pasma mogą układać się w:

  • delikatne, płynne fale

  • wyraźnie zaznaczone obręcze

  • struktury przypominające przekrój krajobrazu lub geologicznych odsłon

W dotyku agat jest gładki i lekko chłodny. Po wypolerowaniu zyskuje subtelny połysk, natomiast w wersji matowej wygląda bardziej miękko i naturalnie.
Koraliki z agatu mogą być również częściowo półprzezroczyste, co sprawia, że pięknie współpracują ze światłem.

Kolorystyka agatu obejmuje:

  • beże, kremy i szarości

  • stonowane zielenie i błękity

  • ciepłe brązy i pomarańcze

W biżuterii można spotkać także agaty barwione, o bardziej intensywnych i głębokich kolorach. Barwienie nie wpływa na trwałość kamienia, o ile jest wykonane profesjonalnie i oznaczone.

Gdzie występuje agat i co wpływa na jego wygląd?

Agat występuje w wielu rejonach świata, między innymi w:

  • Brazylii

  • Urugwaju

  • Indiach

  • Meksyku

  • Polsce (głównie na Dolnym Śląsku)

Wygląd kamienia zależy od:

  • składu chemicznego roztworów tworzących warstwy

  • temperatury i ciśnienia podczas formowania

  • obecności dodatkowych minerałów

Dlatego koraliki z agatu mogą wyglądać bardzo różnie: od spokojnych i harmonijnych po wyraziste i mocno kontrastowe.

Koraliki z agatu w biżuterii – jak je wykorzystać?

Agat ma twardość 6,5–7 w skali Mohsa, co czyni go odpowiednim do biżuterii noszonej na co dzień. Jest odporny na ścieranie i zachowuje swój wygląd przez długi czas.

W biżuterii sprawdza się szczególnie:

Bransoletki

  • najczęściej wybiera się koraliki z agatu o średnicy 6–8 mm

  • są wygodne i dobrze układają się na nadgarstku

Kolczyki i naszyjniki

  • najlepiej wygląda agat fasetowany, który subtelnie odbija światło

Projekty naturalne i swobodne

  • plastry agatu

  • koraliki matowe

  • połączenie z lnianym lub woskowanym sznurkiem

Biżuteria elegancka

  • agat fasetowany zestawiony z elementami pozłacanymi

  • proste, czyste formy, które eksponują rysunek pasm

Najważniejsza jest selekcja wzoru. Czasem jeden koralik z wyjątkową linią potrafi nadać projektowi indywidualny charakter.

Podsumowanie

Agaty to kamienie, który łączą naturalność, stabilność i estetyczną różnorodność.
Koraliki z agatu pozwalają tworzyć biżuterię subtelną, wyważoną i osobistą.
Dzięki warstwowej strukturze każdy projekt zyskuje unikatową formę. Agat nie dominuje. On dopełnia. Wprowadza do biżuterii spokój, głębię i harmonię.

Encyklopedia kamieni

Encyklopedia kamieni w biżuterii handmade

Kamienie naturalne od wieków wykorzystywane są jako ozdoba, talizman i element podkreślający indywidualny styl. W biżuterii handmade cenimy je za niepowtarzalność koloru, strukturę oraz możliwość tworzenia unikatowych kompozycji. Właśnie dlatego powstała Encyklopedia Kamieni – seria artykułów poświęcona najpopularniejszym kamieniom używanym do tworzenia biżuterii.

W kolejnych wpisach omówimy każdy kamień osobno, pokazując:

  • jakie ma cechy i odmiany,

  • w jakich projektach sprawdza się najlepiej,

  • jak łączyć go z innymi materiałami.

Seria została przygotowana z myślą o osobach tworzących biżuterię, zarówno dla siebie, jak i na sprzedaż.

Rodzaje kamieni w biżuterii – krótkie wprowadzenie

W sklepach z koralikami znajdziemy różne typy kamieni. Warto znać podstawowe różnice między nimi, aby świadomie wybierać materiały.

Typ kamienia Opis Przykłady obróbki Do czego pasuje
Kamienie naturalne Wydobyte z ziemi bez ingerencji w kolor i strukturę. Występują w odcieniach, które stworzyła natura. brak biżuteria unikatowa, projekty z wyraźnym charakterem
Kamienie naturalne modyfikowane Kamienie naturalne, których barwę, przejrzystość lub połysk podkreślono metodami takimi jak wygrzewanie, impregnacja olejami lub żywicą, trawienie, barwienie. wygrzewanie ametystu, barwienie agatu, stabilizacja turkusu biżuteria o spójnym kolorze, równa i elegancka
Kamienie syntetyczne Tworzone w laboratorium, ale często naśladujące naturalne odpowiedniki. Mają powtarzalny kolor i strukturę. szkło opalizowane, syntetyczny korund biżuteria fashion, geometryczna, nowoczesna

Ważne: Modyfikacja kamieni to standard w jubilerstwie. Nie oznacza, że kamień jest sztuczny. Oznacza jedynie, że jego naturalne cechy zostały wzmocnione.

Jak wybierać kamienie do bransoletek

Najpopularniejsze średnice koralików:

  • 4 mm – biżuteria delikatna, warstwowe bransoletki

  • 6 mm – klasyczne bransoletki na co dzień

  • 8 mm – bardziej wyraziste, mocniejsza obecność kamienia

  • 10 mm i więcej – biżuteria o charakterze statement

Wykończenie:

  • polerowane (gładkie, błyszczące)

  • matowe (stonowane, naturalne)

  • fasetowane (z drobnymi szlifami odbijającymi światło)

Dobór zależy od stylu biżuterii i efektu, jaki chcemy uzyskać.

Lista kamieni w Encyklopedii (A-Z)

Linki będą dodawane stopniowo wraz z publikacją kolejnych wpisów.

  • A
    Agat
    Akwamaryn
    Ametyst
    Amazonit
    Apatyt
    Aragonit
    Aventuryn

    B
    Bawole oko
    Beryl
    Bursztyn

    C
    Celestyn
    Chalcedon
    Chryzokola
    Chryzopraz
    Cytryn

    D
    Diopsyd
    Dioptaz
    Dumortieryt

    F
    Fluoryt
    Fuchsyt

    G
    Gagat
    Galenit
    Granat

    H
    Hematyt
    Howlit

    I
    Inkalcyt
    Iolit

    J
    Jadeit
    Jadeit nefrytowy (nefryt)
    Jaspis dalmatyński
    Jaspis czerwony
    Jaspis obrazkowy

    K
    Karneol
    Kianit
    Koral
    Kwarc dymny
    Kwarc lodowy
    Kwarc różowy

    L
    Labradoryt
    Lapis lazuli
    Larimar

    M
    Magnezyt
    Malachit
    Mookait
    Morganit

    O
    Obsydian
    Onyks
    Opal (naturalny i opalit jako wariant syntetyczny)

    P
    Peridot (oliwin)
    Perła (naturalna i hodowlana)
    Piryt
    Prehnit

    R
    Rodocrosyt
    Rodonit

    S
    Selenit
    Serpentyn
    Sodalit
    Spinel
    Szafir syntetyczny

    T
    Tanzanit
    Tiger eye (tygrysie oko)
    Turmalin
    Turkus (naturalny i stabilizowany)

    U
    Unakit

    W
    Wenezyt
    Wenuzyt

    Z
    Zoisyt
    Zoisyt z rubinem

Nowe wpisy będą pojawiać się raz w tygodniu.

Gdzie kupić koraliki z kamieni do biżuterii

Jeżeli szukasz szerokiej oferty kamieni w różnych kolorach, wykończeniach i rozmiarach, sprawdź:

→ koraliki z kamieni ozdobnych

W ofercie znajdują się kamienie naturalne, naturalne modyfikowane oraz syntetyczne. Dzięki temu łatwo dopasować materiał do stylu i budżetu projektu.

O serii Encyklopedia Kamieni

Ten wpis jest częścią serii edukacyjnej poświęconej kamieniom używanym w biżuterii handmade. W każdym kolejnym artykule przedstawimy jeden kamień, opisując jego cechy, wygląd i możliwości projektowe.

Wróć tutaj za tydzień lub dodaj tę stronę do zakładek, aby śledzić kolejne materiały. dzisiaj możesz poczytać o zielonych kamieniach używanych do bransoletek.